Աբրահամ Հարոլդ Մասլոու

 Աբրահամ Հարոլդ Մասլոու

                                                                                           

Հումանիստական հոգեբանության հայտնի ներկայացուցիչներից մեկը՝ Հարոլդ Մասլոուն ծնվել է 1908 թվականի ապրիլի 1-ին Բրուքլինում (Նյու Յորք): Նրա ծնողները Ռուսական կայսրությունում բնակվող հրեաներ էին, ովքեր 20-րդ դարի սկզբին հազարավոր հրեաների նման ստիպված լքեցին Ռուսաստանը և բնակություն հաստատեցին ԱՄՆ-ում:

Նա 7 երեխաներից ամենամեծն էր: Մասլոուն ամաչկոտ էր, չշփվող և ընկերներ գրեթե չուներ: Նա վատ հարաբերությունների մեջ էր իր մոր հետ, որից երբեք մայրական քնքշանք չէր ստացել: Մասլոուն գրում է, որ երբեք չի մոռանա, թե ինչպես իր մայրը պատին հարվածելով ջարդեց իր երկու կատուների գլուխները: Նա այդպես էլ չներեց իր մորը և նույնիսկ թաղմանը չներկայացավ: Հորը նա հիշում էր որպես մի մարդու, ով սիրում էր կանանց, վիճաբանություններ և ալկոհոլ: Ավելին` հայրը շատ բացասական ազդեցություն է ունեցել նրա ինքնագնահատականի վրա` անընդհատ կրկնելով, որ իր որդին հիմար է և տգեղ: Հետագայում Մասլոուն ներում է հորը և խոսում է նրա մասին սիրով:

Մասլուի հարաբերությունները ծնողների, հատկապես մոր հետ, աչքի չէին ընկնում մտերմությամբ և սիրով: Մասլոուի կարծիքով՝ ինքը միայնակ ու դժբախտ է եղել իր մանկության գրեթե ամբողջ ընթացքում: «Զարմանալի է, որ, ունենալով այդպիսի մանկություն, ես չեմ հիվանդացել պսիխոզով: Ես փոքր տղա էի ոչ հրեաների շրջապատում: Դա ինչ-որ չափով հիշեցնում է այնպիսի իրավիճակ, երբ առաջին սևամորթ երեխան գնում է սպիտակամորթների համար նախատեսված դպրոց: Ես միայնակ էի ու դժբախտ: Ես մեծացել եմ գրադարաններում, գրքերի մեջ, առանց ընկերների»,-պատմել է Մասլոուն:

Նա միջնակարգ կրթությունը ստացել է Նյու Յորքի անվճար դպրոցներում: 18 տարեկանում Մասլոուն հոր խորհրդով ընդունվում է իրավաբանական քոլեջ: Սակայն արագ հասկանում է, որ իրավաբանությունը իրեն չի հետաքրքրում: 1928թ. Մասլոուն ամուսնանում է Բերտա Գուդմանի հետ, ում նա սիրում էր դեռ դպրոցական տարիքից: Կնոջ հետ տեղափոխվում է Վիսկոնսին նահանգ և ուսումը շարունակում տեղի Մեդիսոնյան համալսարանում:

Այստեղ Մասլոուն 1930թ. ստանում է հոգեբանության բակալավրի, 1931թ.՝ մագիստրոսի, իսկ 1934թ.-ին՝ դոկտորի աստիճան: Վիսկոնսինում ուսանելու տարիներին նա աշխատում էր իր գիտական ղեկավար Հ. Հարլոուի հետ, ով այդ ժամանակ զբաղվում էր մակակների վարքի ուսումնասիրությամբ:

Դոկտորական կոչում ստանալուց հետո նա վերադառնում է Նյու Յորք, որպեսզի աշխատի Կոլումբյան համալսարանում հայտնի տեսաբան Է. Լ. Թորնդայքի հետ: Այնուհետև տեղափոխվում է Բրուքլինյան համալսարան, որտեղ շարունակում է աշխատել հաջորդ 14 տարիների ընթացքում: Այստեղ նա ծանոթանում է Է. Ֆրոմի, Ա. Ադլերի, Կ. Հորնիի, Ռ. Բենեդիկտի , Մ. Վերտգեյմերի հետ:

Վերջիններիս հետ ոչ պաշտոնական զրույցների ազդեցության տակ Մասլոուն սկսում է զբաղվել հոգեպես առողջ մարդկանց ուսումնասիրմամբ /իսկ Մ. Վերտգեյմերին և Ռ. Բենեդիկտին համարում էր հոգեպես առողջ հազվագյուտ կերպարներ, որոնցում արտացոլվում էին մարդկային էության ամենալավ կողմերը/:

1951թ. Մասլոուն նշանակվում է Բրանդեիս համալսարանի հոգեբանության ամբիոնի վարիչ, և մնում այդ պաշտոնին մինչև 1961 թվականը: 1969թ.-ին նա տեղափոխվում է Կալիֆորնիա և սկսում աշխատել Ու.Պ.Լոգլինի բարեգործական ֆոնդում:

Մասլոուի առաջին գիտական հոդվածը, որը զետեղված էր Ռ.Ստագների անձի հոգեբանություն գրքում, լուս է տեսել 1937թ.:

Մասլոուի առաջին նշանակալի աշխատանքը, որն այժմ էլ իր պատվավոր տեղն ունի համաշխարհային հոգեբանական գրականության գանձարանում, եղել է «Դրդապատճառ և անձ» աշխատությունը, որը լույս է տեսել 1954թ.: Այս աշխատության մեջ Մասլոուն ներկայացրել է իր տեսության առանցքային գաղափարներից մեկը` պահանջմունքների հիերարխիկ համակարգը, որը ներկայացնում էր բուրգի տեսքով:

Մասլոուի գրքերի մեծ մասը գրվել են նրա կյանքի վերջին տասը տարիներին: Դրանք են «Կրոն, արժեքներ և բարձրագույն ապրումներ», «Դրդապատճառ և անձ», «Էուպսիխեա. Օրագիր», «Մարդու զարգացման հետագա սահմանները» և այլն:

Մասլոուն եղել է մի շարք հասարակական կազմակերպությունների պատվավոր անդամ: Ամերիկյան հոգեբանական ասոցիացիայի կազմում նա եղել է անձի և սոցիալական հոգեբանության բաժնի ղեկավար: Մասլոուն Հումանիստական հոգեբանության ամսագրի(Journal of Humanistic Psychology) և Տրանսպերսոնալ հոգեբանության ամսագրի հիմադիր-խմբագիրն է եղել (Journal of Transpersonal Psychology), ինչպես նաև խորհրդատու խմբագիր՝ մի շարք այլ ամսագրերի համար: Մեծ և նշանակալի է Մասլոուի ավանդը հոգեբանական մտքի զարգացման գործում: Ա.Մասլոուն մահացել է 1970թ.-ի հունիսի 8-ին՝ սրտի նոպայից: