Оказаться перед выбором

Вся история человечества - это история ошибок и заблуждений. Но, как говорят ученые, отрицательный результат - это тоже результат, он отсекает все неправильные пути. И однажды количество перейдет в качество, тогда и проявится истина. Но всегда ли наши шаги-ошибки.Каждый шаг это выбор. В течение всей жизни человек постоянно оказывается перед выбором. Выбирает предметы и вещи, которые нравятся, выбирает друзей, книги, выбирает, где отдохнуть, выбирает, какой спектакль посмотреть, выбирает жену,мужа и т.д. Мы так часто выбираем, делаем шаги что сами уже не замечаем сам процес.Делав шаг мы выбираем среди нескольких вариантах. И всегда выбираем в нашу пользу… Стараемся. В разных жизненных ситуацыяах мы иногда ошибаемся. Делаем то что в этот момент нам козалось правильным, но потом понимаем что этот был худший вибор. Но парой лучше чем тот мы и не сделали.

Member or leader

From past until present, all group of people usually have members and leaders in their family, society and some sort of groups in some areas such as school, and workplace. These two positions contain many differences which make many people discuss and consider which one is better. Is it better to be a member of a group than the leader of a group? In our view, we believe that it is better to be a leader than to be a member in a group.

Firstly, the leader can benefit from his or her position by gaining more knowledge and practicing the skills. To be a leader, he or she needs to carry many responsibilities to control the group such as managing the group, leading the group to achieve the goal, and encourage the group to carry on their procession. Leadership can help you to improve your communication skills since you will have to explain and analyze some kinds of decision to the whole group. It also helps you to learn to decide a right decision, manage a plan and negotiate well.

In addition, being the leader of a group can also help you to experience many difficulties. Since leaders have gone through many problems, they will not be afraid to encounter the difficulties but to gain more braveness and confidence to solve it. Accordingly, if there are one hundred problems that they have had, there will be one million solutions that they have also found. Thus, it is obvious that leadership teaches you to be strong.

Finally, a position as the leader can give you more opportunities for your future career and education. Because some people have built their leadership, they are considered by a society as a capable person. Thus, when they challenge for something, they have a priority to be considered among other candidates.

Anyway, you can gain a lot of interesting knowledge and skills when you are a leader.

Should teenagers work while they are students

In some countries, teenagers work while they are studying. Someone says that it is not a good idea for children, but others think it is useful for students to work part time. In my opinion, I completely agree with students' part time working. To earn money and to gain more experiences for their future jobs are prominent reasons.

It is obvious that, most students work part time to earn money may be to support their education, may be to gain a more free and satisfy life about finance. Some students whose family can not provide enough money for their school expenses really need money to compensate their study as well as to help their family. Others use the money they earn to be able to buy according to their own wish instead of depending on their parents' subsidy.

Another advantage of working part time is to support their future career especially those relate to the major they are studying. When students work, they can practice theory they learned in class. This not only helps them to remember and comprehend lesson more deeply, but also makes inspiration in studying and know exactly what is important and needs to pay much attention. On the other hand, working part time brings a lot of confidence to work, opportunities to learn about responsibility, cooperation - skills which are very necessary for working.

One can argue that students' study is affected by working part time. After working, they can feel tired and lack time to study. This may be true, but I think this can be solved if you have a suitable timetable. Once you decide to work part time, you have to arrange your timetable to balance between studying and working.

I believe that teenagers work while they are students is not bad. In contrast, this is good if you really know how to manage time best. I advise you work part time when you have a careful preparation and choose suitable jobs for your future career

Մայր երկրի օրը

Ապրիլի 22-ին ողջ աշխարհում նշվում է Մայր Երկրի օրը: Տոնը նշելու ավանդույթը ձևավորվել է ԱՄՆ-ում դեռևս 1970-ական թվականներին: Տոնը պաշտոնապես սկսել են նշել 2010 թվականից:

Հատկանշական է, որ ՄԱԿ-ի կողմից այս օրը  Երկիր մոլորակի միջազգային օր պաշտոնապես հռչակվել է  միայն 2009 թվականին` Բոլիվիայի նախաձեռնությամբ: Այս կապակցությամբ կա մի հետաքրքրական փաստ. հյուսիային կիսագնդում Երկրի օրը նշվում է գարնանը, իսկ  հարավային կիսագնդում` աշնանը:

Ամեն տարի այսօր աշխարհի գիտնականները հավաքվում են կլոր սեղանի շուրջ՝ քննարկելու  էկոլոգիական խնդիրներ: Տարբեր երկրներում կազմակերպվում են միջոցառումներ, ակցիաներ, ցուցադրություններ, մեծ քաղաքների  փողոցներում ավտոմոբիլային շարժման դադարեցում, տարածքների մաքրում, ծառատունկ և այլն: Այդ օրը բոլոր ցանկացողները կարող են մասնակցել իրենց բակերի և փողոցների բարեկարգմանն ու կանաչապատմանը:  

Օրվա խորհուրդը մեր մոլորակի բնապահպանական խնդիրների վրա մարդկության ուշադրությունը հրավիրելն է: Այս օրը յուրաքանչյուրը պետք է խորհի և սրտացավորեն վերաբերվի Երկիր մոլորակին: « Քանի՞  տարեկան եք» հարցին  շատերը, մանավանդ մի քիչ հասուն տարիքում,  սովորաբար խուսափում են պատասխանել: Իսկ  Երկիր մոլորակը  ոչ միայն չի թաքցնում, այլև, ի հեճուկս իրեն «հիվանդացնողների»,  ամեն ճիգ գործադրում է երիտասարդ մնալու և բոլորիս օգտակար լինելու համար: Նա  ընդամենը 4,5 միլիարդ տարեկան է…և ունի ընդամենը 7.20 միլիարդ  «երեխաներ»…

Ինչպես հավաստում են օրը նշելու նախաձեռնողները, խոսքն այսպես կոչված «փոքրիկ գործերի» մասին է, որոնք կարող են օգուտ բերել շրջակա միջավայրին:

Օրինակ` մարդիկ կարող են խելամիտ կերպով և խնայողաբար օգտագործել ջուրը, էներգիան, այս օրը մեքենայով երթևեկելու փոխարեն հեծանվով տեղաշարժվեն  և այլն:

Մարդի՜կ, եկե՛ք հենց այս օրվանից սկսենք ըստ արժանավույն գնահատել, սիրել և պահպանել մեր մոլորակը: Չէ՞  որ նա այդքան հոգ է տանում մեր մասին: Մինչև ե՞ րբ  դա պետք է շարունակվի ու լինի անփոխադարձ:

Հ.Գ. Մենք` ավագ-դպրոցի շրջանավարտներս, սիրով մասնակցեցինք միջացառմանը, մաքրեցինք մեր ընտրած տեղամասը` Գեղարվեստի դպրոցից  դեպի մոտակա փոքրիկ զբոսայգին տանող հատվածը: Զրուցեցինք տարատարիք մարդկանց հետ. ոչ ոք չկարողացավ պատասխանել` ինչ օր է այսօր: Բայց շատերը գիտեին` Լենինի ծննդյան օրն է.... 

Թերևս, երբ մեզանից` Երկիր մոլորակի 7.08 միալիարդ բնակիչներիցս յուրաքանչյուրը գիտակցի, որ բնության բարիքների սպառողից զատ ինքը նաև պատասխանատվություն է կրում, թեկուզ այն փոքրիկ միջավայրի համար, որում նա ապրում է, ապա մենք ոչ միայն կունենանք բնապահպանական խնդիրների որակական և ծավալային նվազում, այլև մեր գալիք սերունդներին կժառանգենք “ինչ վերցնում ես, փոխարենը տուր” պատգամը… 

Ցտեսություն

 Չգիտեմ՝ ինչից սկսեմ, ինչով վերջացնեմ: Չեմ հասկանում` պիտի ասեմ՝ վերջապես, թե՝ ցավոք սրտի… Ինչքա՜ն սպասված տարի, ի՜նչ երանելի կարգավիճակ՝ շրջանավարտ: Կրթահամալիրս «լքելու» ժամանակն է եկել, պայամանականորեն հեռանալու՝ հետևում թողնելով անմոռանալի տարիներ: Պիտի «ցտեսություն» ասեմ իմ արտասովոր դպրոցական կյանքին, Դիջիթեքին, Էկոտուրին, առավոտյան ընդհանուր պարապմունքներին, մեդիաուրբաթներին, բայց ոչ երբեք ընկերներին, դասավանդողներին, սեբաստացուն հատուկ ակտիվությանն ու ազատությանը: Չէ՞ որ  սովորող, անհատ, մտածող, ստեղծող հենց այստեղ եմ դարձել:

Արշակունյաց թագավորության վերելքը: Պետական կարգը

Ներածություն

  Աշխատանքի նպատակն է առավել մոտիկից ծանոթանալ հայ Արշակունյաց թագավորության հաստատմանը, վերելքին ու պետական կարգին: Աշխատանքում ներկայացվում է տվյալ ժամանակահատվածում կառավարության գլուխ բարձրացածների, նրանց կատարած բարեփոխումների,վարած քաղաքականության մասին:Աշխատանքը գրելիս ունեցած դժվարություններից կառանձնացնեի գրականության ու աղբյուրների խնդիրը:

Գրաբարի օլիմպիադա

I. Կարդա' Հիսուսի առակը և կատարի'ր առաջադրանքները:
Առաջադրանքներ.

Ընտրածդ առակից դուրս գրիր բառեր, որոնք գրվում և կարդացվում են տարբեր: Այդ բառերի օգնությամբ փորձիր տալ գրաբար տեքստի ճիշտ կարդալու մի քանի սահմանում:Փոխադրիր տեքստը աշխարհաբար:Մեկնաբանիր ընտրածդ առակը:Փորձիր գեղեցիկ և անսխալ կարդալ առակը, ձայնագրիր:



Չար մշակների առակը

Այր մի էր տանուտէր՝ որ տնկեաց այգի, եւ ցանգով պատեաց զնա, եւ փորեաց ի նմա հնձան, եւ շինեաց աշտարակ. եւ ետ զնա ցմշակս, եւ գնաց ի տար աշխարհ:  Իբրեւ մերձեցաւ ժամանակ պտղոյ, առաքեաց զծառայս իւր առ մշակսն՝ առնուլ զպտուղս նորա:  Եւ կալեալ մշակացն զծառայս նորա, զոմն տանջեցին, զոմն սպանին, զոմն քարկոծեցին:  Դարձեալ առաքեաց այլ ծառայս բազումս քան զառաջինսն, եւ արարին նոցա՝ նոյնպէս:  Յետոյ առաքեաց առ նոսա զորդի իւր, եւ ասէ. «Թերեւս՝ ամաչեսցեն յորդւոյ աստի իմմէ»:  Իսկ մշակքն իբրեւ տեսին զորդին, ասեն ընդ միտս. «Սա է ժառանգն, եկայք սպանցուք զսա, եւ կալցուք զժառանգութիւն սորա»:  Եւ առեալ՝ հանին զնա արտաքոյ քան զայգին, եւ սպանին:  Արդ՝ յորժամ եկեսցէ տէր այգւոյն, զի՞նչ արասցէ մշակացն այնոցիկ:  Ասեն ցնա` զչարսն չարաւ կորուսցէ. եւ զայգին տացէ այլոց մշակաց, որք տայցեն նմա զպտուղս ի ժամու իւրեանց:


«Մի տանուտեր կար, որ այգի տնկեց և այն ցանկապատեց, ու նրա մեջ հնձան փորեց և աշտարակ շինեց. ապա այն վարձու տվեց մշակներին և գնաց հեռու երկիր: Երբ պտղի ժամանակը մոտեցավ, իր ծառաներին ուղարկեց այն մշակների մոտ, որպեսզի բերքից իր բաժինն առնեն: Իսկ մշակները նրա ծառաներին բռնելով` մեկին տանջեցին, մեկին սպանեցին, մեկին քարկոծեցին: Դարձյալ ուրիշ ծառաներ ուղարկեց` թվով ավելի, քան առաջինները: Եվ սրանց էլ նույնն արեցին: Հետո նրանց մեջ ուղարկեց իր որդուն ու ասաց` թերևս իմ այս որդուց ամաչեն: Իսկ մշակները, երբ տեսան որդուն, իրենց մտքում ասացին` սա է ժառանգը, եկեք սպանենք սրան և սրա ժառանգությունը մենք սեփականացնենք: Եվ նրան բռնեցին, հանեցին այգուց դուրս և սպանեցին: Արդ, երբ այգու տերը գա, այդ մշակներին ի՞նչ կանի: …Չարերին չարաչար կոչնչացնի և այգին կտա այլ մշակներին, որոնք նրան կտան պտուղներն իրենց ժամանակին»:

Առակի իմաստն այս է` այսուհետ մենք ենք կազմում Աստծու այգին, մեզ համար է հոգ տանում Տերը, որպեսզի պտուղ տանք` Տիրոջ պատվիրանների համաձայն աստվածահաճո կյանքով ապրենք: Եվ Աստված է նշանակում մշակներին` մեր հոգևոր հովիվներին, որոնց առաջնորդությամբ պետք է ջանանք Նրա կամքը կատարել և խուսափել հատուցումից, որին արժանացան չար մշակները:


Տնկեաց- տնկեց
Իւր-յուր
Զնա- ըզնա
Պտղոյ- պտղո

Գրաբարում գրավոր լեզվում չկա բաց վանկ:
Գրաբարում բաղաձայնից առաջ գրվող զ-ն կարդացում է ըզ:
Իւ-ն կարդացում է յու:





II. Տրված են աղոթքների վերնագրերը և աղոթքներ: Վերնագրերից յուրաքանչյուրը դիր համապատասխան աղոթքից առաջ:

«Խնդրանք իմաստության», «Առավոտյան աղոթք», «Աղոթք ճաշից առաջ», «Աղոթք աշխատանքն սկսելուց առաջ»

Գոհանամք զքէն, Տէր Աստուած մեր, որ զարթուցեր զմեզ ի հանգստենէ քնոյ շնորհիւ ողորմութեան քո:-«Առավոտյան աղոթք»
Զգործս ձեռաց մերոց ուղիղ արա ի մեզ, Տէր, եւ զգործս ձեռաց (մտաց) մերոց յաջողեա մեզ, ամէն:- «Աղոթք աշխատանքն սկսելուց առաջ»
Իմաստութիւն Հօր, Յիսուս, տուր ինձ իմաստութիւն՝ զբարիս խորհել եւ խօսել եւ գործել առաջի քո յամենայն ժամ. ի չար խորհրդոց, բանից եւ ի գործոց փրկեա զիս:-«Խնդրանք իմաստության»
Ճաշակեսցուք խաղաղութեամբ զկերակուրս որ պատրաստեալ է մեզ ի Տեառնէ: Օրհնեալ է Տէր ի պարգեւս իւր: Ամէն:-«Աղոթք ճաշից առաջ»

III.Ընտրիր վերևի աղոթքներից մեկը և կատարիր առաջադրանքները.

Բացատրիր, թե ինչ նշանակություն ունի ընտրածդ աղոթքը, ինչքանով է այն կարևոր, որն է դրա անհրաժեշտությունը:
Հատկապես ո՞ր արտահայտությունը կառանձնացնես աղոթքից՝ որպես կարևոր խոսք. հիմնավորիր:

Ճաշակեսցուք խաղաղութեամբ զկերակուրս որ պատրաստեալ է մեզ ի Տեառնէ: Օրհնեալ է Տէր ի պարգեւս իւր: Ամէն:-«Աղոթք ճաշից առաջ»

Այս աղոթքը կարևոր է, քանզի ամեն բարիք, ինչ տրվում է, Աստծո շնորհիվ է պետք է ճաշակել խաղաղությամբ և գոհությամբ:
«Ճաշակեսցուք խաղաղութեամբ» սա ամենակարևոր արտահայտությունն էր, քանզի ինչ տրվում է Աստծո ողորմածությամբ, այն պետք է ընդունվի խաղաղությամբ:

Դրվագներ Տերյանի կյանքից

Մի անգամ Թիֆլիսում

Վահան Տերյանի դուստրը՝ Նվարդ Տերյանը, ամեն տարի փռտրվարի 9-ին՝ հոր ծննդյան օրը, շատերիս հրավիրում է իր մոտ տերյանական երեկոյի:

Այդպիսի մի երեկոյի եկել էր Հայկուհի Գարագաշը. դա դերասանուհու մահվանից մի քանի ամիս առաջ էր:

Երբ խոսքը տվեցին Գարագաշին, նա նախ արտասանեց Տերյանի «Տխրությունը», հետո պատմեց հետևյալը.

«Թիֆլիսում սովորում էի Հովնանյա ն օրիորդաց դպրոցում: Այն տարիներն էին,երբ Տերյանը գրավել էր հայ երիտասարդության սիրտը: Նրա «Մթնշաղի անուրջները» գրքույկը նվիրական էր բոլորիս համար: Չէինք բաժանվում նրանից: Շատերս գիշերը բարձի տակ էինք դնում այդ կախարդական «Անուրջները»: Նրանում եղած գրեթե բոլոր ոտանավորները անգիր գիտեինք:

Եվ ահա մի օր իմացանք, որ Ներսիսյան դպրոցի դահլիճում Մամբրե Մտեճնյանը զեկուցում է կարդալու Տերյանի բանաստեղծությունների մասին: Այդ ժամանակ Մատենճյանը, որ Ներսիսյան դպրոցում էր դասավանդում, համարվում էր համար մեկ հայ գրականագետը, թիֆլիսահայության մեջ ամենազարգացած մարդը:

Լեփ-լեցուն դահլիճում նստել էի ընկերուհիներիս հետ: Սպասում էինք Մատենճյանին: Այդ ժամանակ երևաց մեկը, որ այս ու այն կողմ էր նայում` ազատ տեղ փնտրելով: Նրա՝ քիչ առաջ սեղմված, թեթևակի կռացած ուսերին վերարկու կար, դեմքը գունատ էր, նիհար, այտոսկրներեը դուրս ցցված: Շարքերի միջով շշուկ անցավ՝ Տերյանը: Մեզնից ոչ ոք Տերյանին չէր տեսել. սա առաջին հանդիպումն էր:

Մեր շարքում, ինձնից քիչ դեպի ձախ մի ազատ տեղ էր մնացել. նկատեց, հարցրեց՝ ազա՞տ է, և անցնելով մեր առաջից՝ նստեց:

Մատենճյանը եկավ և սկսեց զեկուցումը, որ տևեց մոտ երկու Ժամ: Սկզբից մինչև վերջ նա ոչնչացնում էր Տերյանին: Նրա ստեղծագործությունը համարում էր անարվեստ, ոչ հայկական, անբովանդակ, կեղծ և մեղադրում էր երիտասարդությանը՝այդ փուչ ոտաավորներով տարված լինելու համար: Մի խոսքով, դա մի անզուսպ պարսավանք էր Տերյանի ու նրա բանաստեղծությունների հասցեին:

Մենք աչքի տակով նայում էինք Տերյանին: Վերարկուն ուսին էր, մի արմունկով կռթնել էր դիմացի նստարանին, գլուխը ափին հենած, լուռ, հայացքը հառել գետնին: Այդպես մնաց ամբողջ զեկուցման ժամանակ: Երբ զեկուցումն ավարտվեց, այդպես լուռ էլ հեռացավ:

Բոլորս վշտացած էինք, ցավում էինք և այդ օվանից ավելի շատ սիրեցինք Տերյանին:

Տերյան և Թոթովենց

Նվարդ Տերյանի տանը հրավիրվող տերյանական երեկոներից մի ուրիշի ժամանակ, երբ խոսք տրվեց դերասանուհի Մայրանուշ Պարոնիկյանին, նա զգացմունքով լի ձայնով բացատրեց, թե որքան թանկագին անուն է նրա համար Վահան Տերյան-ը, և ինչպես է ինքը ամեն անգամ մինչև սրտի հատակը հուզվում  Տերյան կարդալիս: Ապա «Մթնշաղի անուրջներից» մի երկու բան արտասանեց:

Պարզվեց, որ դերասանուհին մի փոքր հուշ էլ ունի Տերյանի մասին, բայց ոչ իրենը, այլ Վահան Թոթովենցինը, որից ինքը լսել է:

Թեև կարճ է այդ հուշը, բայց Տերյանին բնութագրող մի դրվագ է դա:

« Պետրոգրադում ինձ հետաքրքրում էր մի մարդ, մի երիտասարդ՝ բանաստեղծ Վահան Տերյանը,- պատմում էր Թոթովենցը:- Նրա բանաստեղծությունների գիրքը կախարդել էր ինձ: Անպարփակ էր հացմունքս: Ժամ առաջ փափագում էի տեսնել այդ արտասովոր մարդուն, այդ կախարդին: Եվ կայարանում ինձ դիմավորած երիտասարդներին հայտնեցի փափագս:

Նրանք ինչ-որ բան խորհրդակցեցին: Հետո ինձ հայտնեցին, որ կառքը պատրաստ է, և ինձ կուղեկցեն մինչև հյուրանոց:

Կառքում ինձ ուղեկցողը շուրջ 30 տարեկան մի երիտասարդ էր՝ լռիկ-մնջիկ: Ես նրան էլ ասացի, որ շատ եմ ուզւոմ տեսնել Վահան Տերյանին, որ Պետրոգրադում կանգ առնելուս գլխավոր նպատակը նրան տեսնելն է:

Երիտասարդը ինձ սառը թվաց, անտարբեր՝ ցանկությանս նկատմամբ, ասաց, որ դեռ կհասցնեմ տեսնել իմ ուզած մարդուն:

Այդպես հասանք հյուրանոց: Սենյակումս նորից կրկնեցի Տերյանին տեսնելու ցանկությունս: Ուղեկիցս դարձյալ հուսադրեց և ցտեսություն ասելով հեռացավ:

Մյուս օրը հրավիրված էի տեղի հայերի կազմակերպած մի հանդիպման: Հասնելուն պես նորից առաջին խոսքս եղավ.

-         Ուզում եմ Վահան Տերյանին տեսնել, արդյոք այստե՞ղ է: Ինչպե՞ս կարելի է նրան հանդիպել:

-         - Բայց, սիրելի՛ պարոն, - դիմեց ինձ հավաքված ուսանողներից մեկը,- երեկ Դուք Վահան Տերյանի հետ կաքով հյուրանոց գնացիք, մենք որոշեցինք, որ նա ձեզ ուղեկցի, որպեսզի ծանոթանաք:

Ես ապշեցի: Ինչպե՞ս թե, մի՞թե նա էր:

Քիչ հետո, մի քանի հոգի էլ եկան: Նրանց մեջ ճանաչեցի երեկվա ուղեկցիս: Խոսակիցս ասաց՝ ահա Տերյանը:

Գլուխս կորցրածի պես մոտեցա, ամուր գրկեցի նրա վտիտ մարմինը: Համբուրեցի ճակատն ու հարցրի.

-         Զարմանալի է… Ինչո՞ւ երեկ չասացիք, որ դուք եք Տերյանը:

-         Ճիշտն ասած, չէի ուզում Ձեզ շուտ հիասթափեցնել… »

Երևանում

1916թ. դեկտեմբերի 31-ին Տերյանն առաջին ու վերջին անգամ գալիս է Երևան: Նրա հիվանդությունը՝ թոքախտը, բավական խորացել էր. Այստեղից պետք է մեկներ Սուխում՝բուժվելու:

Մի փոքր ժամանակ մնալով Երևանում՝ Տերյանը շատերի հետ է զրուցել և հունվարին Երևանի ապագա խորհրդարանի դահլիճում մի ընդարձակ զեկուցում էլ է կարդացել հայ բանաստեղծության լեզվի մասին:

Այդ զեկուցման բնագիրը չի պահպա գտել նվել, նրա մասին փոքր հաղորդում է տպագրվել Թիֆլիսի «Մշակում>> (17թ. թիվ 26): Ներկա եղողներից մի քանիսը գրել են դրա մասին իրենց հրապարակած հուշերում: Բայց այն, ինչ լսել եմ այդ զեկուցմանը ներկա գտնված մի ուսուցչից, կարծեմ, նույն կերպ տեղ չի գտել որևէ հրապարակման մեջ:

Ահա այդ հուծը ևս.

«Տերյանը բարձր էր գնահատում հայոց չափածոն ու նրա լեզուն: Մասնավորապես խոսեց Հովհաննես Հովհաննիսյանի մի շարք բանաստեղծությունների լեզվի ու ոճի մասին՝ Հովհաննիսյանին համարելով արևելահայ առաջին ոճաբան – բանաստեղծը: Հետո ասաց, որ հաճախ հայոց գրական երկերը մենք չենք ընթերցում, նրանց մակերեսով ենք անցնում միայն, և օրինակ բերեց  Հովհաննիսյանի «Նոր գարուն>> բանաստեղծությունը.

Քեզ ըսպասող չըմնաց,

Ո՞ւր ես գալի, այ գարուն,-

Գովքդ ասող չմնաց,

Զուր ես գալի, այ գարուն…

Նա այս բանաստեղծությունը նախ արտասանեց արագախոսությամբ, առանց որևէ առոգանության: Եվ ասաց, որ, ահա շատերս այդպես շտապ ենք կարդում  այս հրաշալի բանաստեղծությունը և չենք ընկալում նրա խորքը, ողբերգությունը:

Հետո նույնը կարդաց դանդաղ, առոգանությամբ, մանավանդ ներշնչանքով: Հատկապես երկարացնում էր ուր ես գալի, աայ գարուն տողը՝ ուո՜ւր ես գալիի՜ աա՜յ գարուո՜ւն և ապա Զուո՜ւր ես գալիի՜, աա՜յ գարուո՜ւն…Բոլորս սարսուռ զգացինք: Թեև անցած դարի վերջերին էր գրվել այս բանաստեղծությունը, բայց նոր էին անցել ամայացնող 15-16 թվականները…Իրոք՝ « Քեզ ըսպասող չըմնաց»,   « Գովքդ ասող չմնաց»…

Խոսելով ընդհանրապես հայոց բազմադարյան բանաստեղծության արժեքների մասին՝ Սերյանը հատկապես շեշտեց նրանց մեջ ապրող մարդասիրական ոգին, որ հայ ժողովրդի ոգին է, և որ ամեն ժողովուրդ թրևէ ավանդ է մուծում համաշխարհային մշակույթի ու հոգևոր կյանքի ասպարեզ: Հայ ժողովրդի բերածը այդ մեծ սիրո ոգի է:

Վերջում Տերյանը արտասանեց իր նոր գրած բանասըտեղծությունը, որ այժմ հայտնի է իբրև «Հրաժեշտի գազել»:

Ամեն  վայրկյան սիրով տրտում ասում եմ ես մնաս բարով…

Ու դարձյալ արտասանում էր գեղեցիկ առոգանությամբ, մեծ ներշնչանքով, սկզբից մինչև վերջ՝

Բարի հիշեք ինձ ձեր սրտում, մնաք բարով, մնաք բարով:

Ասրախանում

Եվգենիյա  Շահինյանը՝ Վ. Սերյանի կնոջ՝ Անահիտ  Տերյան – Շահինյանի քույրը, 1982թվականին Մոսկվայում պատմեց հետևյալը.

-1918 թվականի ամռանը մեզ՝ Դերբենդի հայերիս համար ծանր ժամանակներ էին: Մի օր էլ տուն  ու տեղ ստիպված թողեցինք ու փաղչում էինք: Երեք կողմից հալածում էին, մի կողմում էլ ծովն էր: Մահից խուսափելով լցվեցինք ծովը: Օգնության հասան ձկնորսները, որոնք մեզ առան իրենց նավակներիօ մեջ: Հետո բոլորս տեղափոխվեցինք Աստրախան գնացող նավի վրա: Այսեղ արդեն ուրիշ շատ հայ փախստական կային: Ասրախանում այն ժամանակ հայություն կար, բայց մեծ մասը շատ էլ չէր ուզում փախստականներին ապաստան տալ: Մեր վիճակը ծանր էր:

Ահա այդ ժամանակ առաջին անգամ տեսա Վահան Տերյանին: Նա հատուկ գործերով Մոսկվայից էր եկել: Նավահանգստում հավաքում էր Աստրախանի հայերին, բացատրում, համոզում, որ անօթևան մնացած իրենց հայրենակիցներին ապաստան տան իրենց տներում, հոգ տանեն նրանց մասին, կերակրեն: Սերյանը մեծ եռանդով էր գործում: Այդպես նա կարողացավ բոլոր փաղստականներին տեղավորել հայերի ընտանիքներում: Ինձ ու հարազատներիս ևս տեղավորեց մի ընտանիքում, և մենք վերջապես հանգիստ առանք: Այդ ժամանակ ինքը՝ Տերյանն էլ աստրախանցի մի հայի տանն էր բնակվում:

Տերյանի օգնությամբ

1976 թվականի աշունն էր, քանդակագործ, նկարիչ Երվանդ Քոչարը կնոջ՝ տիկին Մանիկի հետ այցելության էր եկել Նվարդ Տերյանին: Զրույցից և հյուրասիրությունից հետո, երբ հյուրերը վեր կացան, ցտեսություն ասացին և արդեն դուրս էին գալիս, Քոչարը դարձավ Նվարդին, թե՝

-Գիտես, հայրդ ինձ մեծ լավություն է արել: Ես որ հիմա քանդակագործ եմ ու նկարիչ, շատ բանով հորդ եմ պարտական:

Նվարդ Տերյանը զարմացավ ու հարցական նայեց: Քոչարը հենց ոտքի վրա պատմեց, թե ինչպես է ինքը 1918թվականի ամռանը Հյուսիսային Կովկասում հանդիպել Տերյանին:

-Հայրդ հատուկ լիազորությամբ էր եկել՝ հայ գաղթականների գործով: Նաև շնորհալի հայ երիտասարդներ էր հավաքագրում՝ Մոսկվա ուսման ուղարկելու համար: Ես էլ նրա ընտրությանն  արժանացա: Շատ ուրախացա: Նախքան այդ սովորել էի Թիֆլիսի նկարչության ու քանդակագործության դպրոցում, նկարիչ Եղիշե Թադևոսյանի մոտ, բայց խառը ժամանակների պատճառով ուսումս շարունակել չկարողացա: Տերյանն ինձ մի պատրաստի պաշտոնական անցաթուղթ տվեց, որը ես պետք է ներկայացնեի Մոսկվայում ուսման տեղավորվելու համար: Նաև զգուշացրեց, որ այդ թուղթը անպայման շորի մեջ դնեմ ու կարեմ շապիկիս ներսից, քանի որ Դենիկինյան բանակը գրավել է Մոսկլվա տանող ճանապարհի մի մասը, և ես կարող եմ նրանց ձեռքն ընկնել: Ասաց, որ ինձ կխուզարկեն և եթե այդ թուղթը գտնեն, կգնդակագարեն:

Այդպես էլ արեցի. Թուղթը շորի մեջ՝ շապիկիս ներսից կարեցի ու ճամփա ընկա: Ճիշտ հորդ ասածի նման եղավ. դենիկինցիները ինձ բռնեցին ու խուզարկեցին: Թուղթը չգտան և ազատեցին, ուես բարեհաջող Մոսկվա հասա: Այդ թղթով ընդունվեցի Մոսվայի ազատ արվեստների պետական արվեստանոցը, որ բարձրագույն ուսումնարան էր, և սովորեցի հայտնի գեղանկարիչ ու մանկավարժ, այժմ ակադեմիկոս Պյոտր Կոնչալովսկու մոտ: Դա իմ կյանքում մեծ դեր կատարեց: